Ngày 31-10, TAND Cấp cao tại Đà Nẵng tiếp tục phiên xử vụ án đường Hồ Chí Minh với phần tranh luận. Cuối ngày, HĐXX tuyên bố tạm nghỉ và sẽ tuyên án vào chiều nay.
Vụ án có 10 bị cáo, trong đó có ba người từng được TAND tỉnh Kon Tum xử sơ thẩm tuyên không phạm tội vào năm 2009. Sau đó tòa phúc thẩm hủy án, điều tra lại theo hướng tất cả bị cáo không phạm tội. Nhưng năm 2018, xét xử sơ thẩm lần hai, TAND tỉnh Kon Tum lại thay đổi quan điểm kết tội các bị cáo.
Đề nghị tòa tuyên không phạm tội
Tại phần tranh luận, nhiều luật sư (LS) đề nghị HĐXX tuyên đình chỉ vụ án và tuyên các bị cáo không phạm tội. Các LS cho rằng vụ án không có thiệt hại xảy ra, Nhà nước vẫn chưa thanh toán đủ tiền cho đơn vị thi công là Công ty Thanh Nam nhưng cuối cùng cả hai người của công ty này lại vướng vào vòng lao lý. Nếu tính đúng, đủ các chỉ số và theo nguyên tắc tính thì giá trị công trình còn cao hơn con số Viện Kinh tế Bộ Xây dựng tính là 3,7 tỉ đồng.
Quá trình giải quyết vụ án, nhiều lần CQĐT gửi văn bản sang Bộ Tài chính, Bộ GTVT, Bộ Xây dựng nhưng khi được trả lời theo quy định pháp luật thì CQĐT lại không áp dụng mà vẫn tiếp tục điều tra. Khi nhận được nội dung trả lời của các cơ quan chuyên môn mà không đúng với định hướng của mình thì CQĐT đã nhiều lần gửi văn bản cho các bộ trưởng đề nghị chỉ đạo cấp dưới. Cạnh đó CQĐT còn có văn bản đề nghị cơ quan chức năng giả định các văn bản mà họ cung cấp là văn bản pháp quy để làm cơ sở giám định, vậy mục đích để làm gì?
LS Lê Văn Hoan, Đoàn LS TP.HCM, nói: “Theo báo cáo năm 2006 của VKSND tỉnh Kon Tum gửi cho VKSND Tối cao nói rõ tại phiên tòa trước đó, đại diện VKS thấy có sự bất lợi khi không bảo vệ được cáo trạng nên kiểm sát viên đã rút truy tố từ khoản 4 xuống khoản 3, rồi lại xuống khoản 1. Tiếp đó, thấy không bảo vệ được cáo trạng thì kiểm sát viên đề nghị tòa trả hồ sơ để điều tra bổ sung. Lẽ ra thấy không đủ căn cứ buộc tội thì phải tuyên vô tội, chứ không phải theo ý chí bảo vệ cáo trạng cho bằng được…”.
Theo các LS, nếu ngay từ đầu các cơ quan tiến hành tố tụng xác định Công ty Thanh Nam được trả thêm số tiền gần 1 tỉ đồng như cấp sơ thẩm tuyên thì có lẽ đã không có vụ án. Điều đáng nói là tới nay công trình không hề xảy ra sự cố, đường Hồ Chí Minh đã đi vào lịch sử, các bị cáo xây dựng công trình mang tính trọng điểm quốc gia.
Các bị cáo gục mặt xuống bàn khóc khi nói về vụ án. Ảnh: NGÂN NGA
Cả phòng xử nghẹn ngào
Tranh luận tại tòa, đại diện VKS vẫn cho rằng vụ án có thiệt hại xảy ra là hơn 3,6 tỉ đồng và trong các giám định không có chỗ nào nêu không có thiệt hại. Việc các LS nói không có thiệt hại là suy đoán của LS. Nếu LS cho rằng biên bản nghiệm thu, kết luận giám định không có thiệt hại thì đề nghị tòa bác, VKS có quyền tham khảo hoặc không tham khảo văn bản này. Ngoài ra, phía bị hại từ chối không thừa nhận mình là bị hại thì đó là quyền của họ.
Nói lời nói sau cùng, nhiều bị cáo gục mặt xuống bàn nghẹn ngào khóc. Theo các bị cáo, vụ án kéo dài đã 16 năm, trải qua gần hai chục lần ra tòa khiến cho các bị cáo mất hết cả thanh xuân.
Ông Bùi Hải Nhân bật khóc: “Bị cáo không ngờ hành vi của mình lại làm liên lụy đến các bị cáo khác. Nhưng bị cáo không có động cơ trục lợi gì hết, chỉ mong HĐXX xử đúng người, đúng tội. Trước phiên tòa lần này, bị cáo đã phải nộp hai bằng khen của Bộ GTVT bởi vợ bị cáo bảo tòa cho ở nhà được ngày nào thì hay ngày đó”.
Bị cáo Lê Quang Tứ, người đang bị bệnh ung thư được tòa cho ngồi tại chỗ nói lời nói sau cùng. Sau một lúc im lặng, ông Tứ chảy nước mắt nghẹn ngào: “Bị cáo không có gây nguy hiểm gì cho xã hội, mà làm con đường cho người dân đi an toàn tuyệt đối…”.
Ngoài ra, các bị cáo còn cám ơn đại diện VKS dù bảo lưu quan điểm nhưng đã đề nghị giảm án sâu (có người từ án tù được đề nghị án treo và hai người được đề nghị miễn trách nhiệm hình sự – PV).
Cuối buổi xét xử, không khí phiên tòa trùng xuống, nhiều người dự khán đã phải cố giấu nước mắt đang trực trào ra…
| Kêu oan, tòa không xem xét hình phạt (!?)
Tại tòa, ban đầu bị cáo Trần Thanh Hải không có ý kiến tranh luận với đại diện VKS. Chủ tọa nhắc: “Đây không phải là phần nói lời nói sau cùng. Bị cáo có ý kiến gì khác với VKS chẳng hạn”. Khi ông Hải nói nhất trí với ý kiến của VKS thì đại diện VKS nói: “VKS đề nghị cho được hưởng án treo, tức bị cáo vẫn có tội, vậy bị cáo có phạm tội hay không cứ nói ra để HĐXX xem xét”. Ông Hải cho rằng đã có đơn kháng cáo thể hiện mình không có tội nên đề nghị HĐXX xem xét. Nghe vậy, chủ tọa tiếp: “Nếu bị cáo nói vậy thì tòa chỉ xem bị cáo có tội hay không thôi, chứ tòa không xem xét về hình phạt”. Thấy vậy, LS Nguyễn Thị Kim Vinh, nguyên thẩm phán Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TP.HCM, không phải là người bào chữa cho bị cáo nhưng đứng lên xin được giải thích về quy định pháp luật. Theo LS Vinh, nếu các bị cáo kêu oan nhưng xét thấy có tội và có căn cứ giảm án cho bị cáo thì HĐXX vẫn xem xét. Không có quy định pháp luật nào cho rằng các bị cáo kêu oan thì sẽ không xem xét giảm án. Vì thế, việc HĐXX cho rằng kêu oan thì không giảm án là trái quy định pháp luật. |
