TAND Tối cao giải đáp nhiều vướng mắc về hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

Có tòa án khác đặt câu hỏi: Đương sự khởi kiện yêu cầu hủy giấy chứng nhận QSDĐ và buộc người bị kiện (cơ quan có thẩm quyền) cấp giấy chứng nhận đối với diện tích đất đó cho họ. Trường hợp này, yêu cầu buộc người bị kiện cấp giấy chứng nhận QSDĐ có thuộc đối tượng khởi kiện trong vụ án hành chính hay không?

TAND Tối cao cho rằng trường hợp người khởi kiện vừa yêu cầu hủy quyết định hành chính vừa yêu cầu buộc cơ quan hành chính thực hiện hành vi nhất định (như buộc cơ quan hành chính ban hành quyết định hành chính mới), tòa án cần phải xác định yêu cầu buộc cơ quan hành chính thực hiện hành vi nhất định là trách nhiệm của tòa án khi hủy quyết định hành chính.

Khi HĐXX xét thấy quyết định hành chính bị khởi kiện được ban hành đúng quy định thì tuyên bác yêu cầu khởi kiện của đương sự theo điểm a khoản 2 Điều 193 Luật Tố Tụng hành chính mà không phải xem xét yêu cầu buộc người bị kiện thực hiện hành vi nhất định của đương sự.

Khi HĐXX xét thấy quyết định hành chính bị khởi kiện được ban hành không đúng quy định thì xem xét hủy quyết định hành chính và có quyền tuyên buộc cơ quan nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan nhà nước thực hiện nhiệm vụ, công vụ theo điểm b, c khoản 2 Điều 193 Luật Tố Tụng hành chính.

Có hủy cả giấy chứng nhận chưa thu hồi?

Vướng mắc khác đến từ tòa án địa phương là người khởi kiện yêu cầu hủy tất cả các giấy chứng nhận QSDĐ, bao gồm giấy chứng nhận QSDĐ đã được cấp đổi và giấy chứng nhận QSDĐ hiện hành.

Trường hợp do sai sót của cơ quan nhà nước có thẩm quyền nên giấy chứng nhận QSDĐ đã được cấp đổi chưa được thu hồi, hủy bỏ, thậm chí còn dùng để thế chấp ngân hàng. Trường hợp này, tòa án chỉ hủy giấy chứng nhận QSDĐ hiện hành hay phải hủy cả giấy chứng nhận QSDĐ đã được cấp đổi?

TAND Tối cao trả lời như sau: Theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 106 Luật Đất đai năm 2013, khi nhà nước đã cấp đổi giấy chứng nhận QSDĐ thì giấy chứng nhận QSDĐ cũ phải được thu hồi.

Trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền chưa thu hồi hoặc hủy bỏ giấy chứng nhận QSDĐ cũ thì phải xác định đó là quyết định hành chính có liên quan. Do đó, nếu tòa án quyết định hủy giấy chứng nhận QSDĐ hiện hành thì hủy luôn giấy chứng nhận QSDĐ đã được cấp đổi chưa được thu hồi.

Cũng liên quan đến hủy giấy chứng nhận, có tòa án hỏi là: trường hợp ông A khởi kiện yêu cầu hủy giấy chứng nhận QSDĐ cấp cho ông B, lý do thửa đất ông B được cấp giấy chứng nhận QSDĐ thuộc di sảnthừa kế chưa chia.

Sau khi tòa án có quyết định đưa vụ án ra xét xử, ông A bổ sung yêu cầu khởi kiện yêu cầu hủy giấy chứng nhận QSDĐ cấp cho ông C, do ông B đã chuyển nhượng thửa đất đó cho ông C và ông C đã được cấp giấy chứng nhận đối với thửa đất đó. Vậy, việc ông A bổ sung yêu cầu khởi kiện có vượt quá yêu cầu khởi kiện ban đầu không?

Theo TAND Tối cao, ông A khởi kiện yêu cầu hủy giấy chứng nhận cấp cho ông B, ông B đã chuyển nhượng thửa đất đó cho ông C và ông C đã được cấp sổ mới. Như vậy, giấy chứng nhận cấp cho ông C là quyết định hành chính có liên quan với quyết định hành chính bị khởi kiện.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 193 Luật TTHC thì trong quá trình giải quyết vụ án hành chính tòa án xem xét tính hợp pháp của quyết định hành chính bị khởi kiện và quyết định hành chính có liên quan.

Vì vậy, ông A có quyền bổ sung yêu cầu tòa án hủy giấy chứng nhận QSDĐ cấp cho ông C và yêu cầu này không vượt quá yêu cầu khởi kiện ban đầu.