1 văn phòng công chứng phải bồi thường cho người mất đất hơn 7,4 tỉ đồng
(PLO)- Một cá nhân và một văn phòng công chứng có lỗi làm mất đất của nguyên đơn, nguyên đơn chỉ kiện văn phòng công chứng đòi bồi thường và tòa phúc thẩm đã chấp nhận yêu cầu này.
Mới đây, TAND TP Cần Thơ đã ban hành bản án phúc thẩm vụ án tranh chấp bồi thường thiệt hại do văn bản công chứng vô hiệu giữa nguyên đơn là vợ chồng bà LTN và bị đơn là một VPCC ở Cần Thơ do có kháng cáo của bị đơn.
Không ký tên mà đất vẫn bị chuyển nhượng mất
Theo hồ sơ, vợ chồng bà N có quyền sử dụng thửa đất gần 500 m2 tại quận Cái Răng, TP Cần Thơ (cũ). Đây là tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân của ông bà. Ông bà ở xa nên để lại cho con cháu canh tác, gìn giữ.
Hồ sơ vụ kiện tranh chấp hủy hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất thể hiện, năm 2008, bà N vay của ông NQT 200 triệu, thế chấp bằng quyền sử dụng đất trong thời hạn 30 ngày. Hai bên ra VPCC lập hợp đồng vay. Sau 30 ngày bà N không trả được nợ gốc nên có xin ông T cho trả từ từ và ông này đồng ý. Sau đó bà đã trả hết nợ gốc và lãi.
Tuy nhiên, bà phát hiện quyền sử dụng đất đã được sang tên cho ông NQĐ do chính bà ký tên trên hợp đồng chuyển nhượng tại VPCC trong khi thực tế bà không ký tên. Chồng bà là đồng sở hữu thửa đất nhưng lại không ký tên trong hợp đồng chuyển nhượng. Ông bà không biết ông NQĐ là ai.
Do đó, bà yêu cầu tòa án tuyên bố hợp đồng chuyển nhượng giữa bà với ông Đ ký năm 2010 cùng các hợp đồng chuyển nhượng tiếp đó vô hiệu; buộc ông T, ông Đ trả lại giấy chứng nhận cho bà.
Xử sơ thẩm và phúc thẩm trong vụ kiện này, tòa chấp nhận một phần yêu cầu của vợ chồng bà N, hủy hợp đồng chuyển nhượng giữa bà với ông Đ. Tuy nhiên, tòa cho rằng giao dịch chuyển nhượng đất sau cùng là ngay tình nên công nhận…
Vì vậy, tòa dành quyền cho vợ chồng bà N khởi kiện thành vụ kiện khác để yêu cầu người có lỗi là ông Đ và VPCC hoàn trả giá trị quyền sử dụng đất và bồi thường thiệt hại.
Từ quyết định của hai bản án trên, vợ chồng bà N khởi kiện VPCC yêu cầu bồi thường giá trị quyền sử dụng đất theo định giá trong vụ án trên là 7,4 tỉ…
Báo Pháp Luật TP.HCM từng có bài viết phản ánh về việc.
Tòa: VPCC chứng thực hợp đồng chuyển nhượng đất sai
Xét xử sơ thẩm vào tháng 9-2023, TAND quận Cái Răng (cũ) đã chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của vợ chồng bà N, buộc VPCC phải bồi thường số tiền hơn 7,4 tỉ. Sau đó, phía bị đơn đã kháng cáo toàn bộ bản án.
Xử phúc thẩm, TAND TP Cần Thơ đánh giá, căn cứ vào bản án sơ và phúc thẩm năm 2022, 2023 đều xác định bà N không trực tiếp ký tên trong hợp đồng chuyển nhượng trước mặt công chứng viên, cũng như không ký hợp đồng chuyển nhượng đất cho ông Đ nhưng VPCC thực hiện chứng thực hợp đồng chuyển nhượng đất giữa bà N và ông Đ.
Ngoài ra, phiếu sưu tra trong hồ sơ công chứng không thể hiện từ mục 11 đến mục 16 và mục 19 về các loại giấy tờ xác nhận quyền sử dụng đất là tài sản riêng của bà N, không có sự tham gia của các con bà N là người thừa kế trong trường hợp chồng bà N chết, cũng không có văn bản nào thể hiện chồng bà N còn sống hay đã chết.
Do đó, việc chứng thực hợp đồng chuyển nhượng giữa bà N với ông Đ của VPCC đã sai theo quy định tại Điều 5; điểm d, Khoản 1 Điều 12; Khoản 1,4,5,6 Điều 35; Khoản 3 Điều 36; Khoản 1, Điều 41 Luật Công chứng 2006.
Hậu quả của việc công chứng sai này dẫn đến ông Đ không phải là chủ sử dụng đất hợp pháp, không có quyền chuyển nhượng đất nhưng đã chuyển nhượng đất của bà N cho người khác, làm thiệt hại về tài sản của bà N.
Theo tòa, cấp sơ thẩm xác định VPCC và ông Đ là bên có lỗi khi hợp đồng chuyển nhượng đất giữa bà N và ông Đ bị vô hiệu là có cơ sở.
Đồng thời, theo quy định tại Khoản 1 Điều 288 BLDS 2015 (về thực hiện nghĩa vụ liên đới) thì bên có quyền có thể yêu cầu bất cứ ai trong số những người có nghĩa vụ phải thực hiện toàn bộ nghĩa vụ. Do đó, phía bà N khởi kiện VPCC mà không kiện ông Đ là thực hiện quyền lựa chọn, định đoạt phù hợp quy định pháp luật.
Về xác định thiệt hại, tòa cho rằng người nhận chuyển nhượng đất sau cùng vắng mặt nên việc định giá thửa đất ở thời điểm hiện tại không thực hiện được. Tòa sơ thẩm căn cứ thiệt hại là giá trị quyền sử dụng đất của bà N được xác định trong vụ án trước đó hơn 7,4 tỉ là có căn cứ. Mặt khác, khi xử phúc thẩm, bị đơn đưa ra chứng thư thẩm định mới nhưng nguyên đơn không đồng ý nên tòa không có cơ sở chấp nhận.
Từ đó, tòa phúc thẩm tuyên bác kháng cáo của bị đơn, giữ y bản án sơ thẩm, buộc VPCC bồi thường cho phía bà N hơn 7,4 tỉ.
Viện kiểm sát có quan điểm khác tòa
Tại tòa, theo đại diện VKS cả VPCC và ông Đ có lỗi dẫn đến thiệt hại của bà N. Tuy nhiên, cấp sơ thẩm căn cứ Điều 604, 605 BLDS 2015, hướng dẫn tại Nghị quyết 03/2006 của Hội đồng thẩm phán, tinh thần Công văn 196 ngày 3/10/2023 của TAND Tối cao về giải đáp vướng mắc trong xét xử để xác định “trách nhiệm bồi thường của VPCC và ông Đ không thuộc diện trách nhiệm do nhiều người cùng gây ra” là không đúng tinh thần và áp dụng pháp luật.
VKS cho rằng VPCC và ông Đ có trách nhiệm bồi thường độc lập, tương ứng với lỗi gây ra thiệt hại, theo Điều 587 BLDS 2015. Cụ thể, trường hợp nhiều người cùng gây thiệt hại thì những người đó phải liên đới bồi thường cho người bị thiệt hại. Trách nhiệm bồi thường của từng người cùng gây thiệt hại được xác định tương ứng với mức độ lỗi của mỗi người; nếu không xác định được mức độ lỗi thì họ phải bồi thường thiệt hại theo phần bằng nhau.
Trên nguyên tắc đó, do không xác định được mức độ lỗi của VPCC và ông Đ nên VKS nêu quan điểm là mỗi bên phải chịu bồi thường 1/2 giá trị thiệt hại, tức hơn 3, 7 tỉ đồng.
https://plo.vn/1-van-phong-cong-chung-phai-boi-thuong-cho-nguoi-mat-dat-hon-74-ti-dong-post882893.html
NHẪN NAM – Báo Pháp Luật
